Trzeba być bogatym żeby ogłosić upadłość
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, upadłość można ogłosić jedynie na wniosek podmiotów posiadających legitymację, nigdy z urzędu. Nawet wtedy, gdy dłużnik nie posiada płynności finansowej i jest niewypłacalny. Do tych podmiotów ustawa zalicza dłużnika oraz jego wierzycieli osobistych.
Dłużnik, który jest spółką prawa handlowego, ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni, od dnia w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
W myśl przepisów, upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Ustawa zdefiniowała pojęcie niewypłacalności. Zgodnie z jej definicją, dłużnikiem niewypłacalnym jest spółka, osoba, która utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
W niektórych sytuacjach sąd obligatoryjnie oddali wniosek o ogłoszenie upadłości. Tak się stanie chociażby w sytuacji, kiedy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez wierzyciela, a dłużnik wykaże, że wierzytelność w całości jest sporna, a spór co do wierzytelności powstał przed złożeniem wniosku.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
Najczęściej jednak przyczyną oddalenia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości jest na tyle trudna sytuacja majątkowa przedsiębiorcy, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Na domiar tego, sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Z tego względu często mówi się, że składając wniosek o ogłoszenie upadłości nie można być aż tak biednym, aby nie starczyło na pokrycie kosztów postępowania. Innymi słowy z wnioskiem o ogłoszenie upadłości należy wystąpić, gdy w spółce są jeszcze pieniądze lub inne ?płynne aktywa?, a nie gdy kasa jest pusta.
Na koszty postępowania upadłościowego składają się różne wydatki, zalicza się do nich wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób, wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli, wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli, koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń, podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości. Jak widać jest tego sporo. Wysokość kosztów sąd powinien ustalić biorąc pod uwagę: przewidywany stopień skomplikowania sprawy, liczbę wierzycieli, których trzeba zawiadomić, koszty obwieszczeń, koszty oszacowania wartości majątku, koszty wynajmu biura syndyka. Szacunkowo w sądzie upadłościowym w Warszawie oddalane są wnioski o ogłoszenie upadłości, z powody braku środków na takie wydatki, które są szacuje na 50.000-75.000 zł a nawet więcej. Co istotne wbrew pozorom, majątek podmiotu zgłaszającego wniosek o upadłość ma przede wszystkim starczyć na zaspokojenie tych kosztów, nawet jeżeli po ich uwzględnieniu na same spłaty pozostanie niewiele (nawet kwota mniejsza niż koszty), sąd nie może oddalić wniosku z tego powodu, że nie starcza na zaspokojenie wierzycieli a może oddalić wniosek gdy nie starcza na pokrycie kosztów postępowania.
W świetle powyższego, każdorazowe składanie wniosku o ogłoszenie upadłości powinno zostać należycie przemyślanie. Ponadto należy mieć na uwadze, że nie każdy złożony wniosek o upadłość wywoła skutek. Spółka, która nie posiada majątku, pozwalającego na zaspokojenie kosztów postępowania, jeżeli złoży wniosek o ogłoszenie upadłości do sądu, może spodziewać się, że sąd taki wniosek oddali.