Globalny CIT-dobry czy zły?
Globalne korporacje, globalna wioska, globalna pandemia i globalny CIT. Po drodze pasuje dodać jeszcze "raje podatkowe".
Skąd potrzeba jednolitego podatku w skali świata?
Mały kraj = mało konsumpcji = mało handlu = mało przemysłu = mała gospodarka.
Jeżeli dodatkowo jest to niewielki kraj wyspowy położony daleko na oceanie, ma niewielkie szanse na przyciągnięcie zagranicznego kapitału. Im niższe szanse na inwestycje zagraniczne, tym niższe podatki.
Na międzynarodowej konkurencji podatkowej tracą państwa, z których faktycznie wywodzą się spółki zarejestrowane w rajach podatkowych i państwa, w których te spółki prowadzą faktyczną działalność.
Na czym ma polegać globalny CIT?
Minimalna stawka globalnego podatku na wynosić co najmniej 15%.
Spółka-matka spółki-córki zarejestrowanej w kraju gdzie stawka CIT jest niższa niż 15%, zapłaci dodatkowy "globalny" podatek wyrównujący do 15% CIT. Dla przykładu, skoro stawka CIT na Kajmanach wynosi 0%, to niemiecka spółka-matka zapłaci dodatkowy 15% podatek CIT od dochodów kajmańskiej spółki-córki. Inny przykład, skoro na Cyprze podstawowa stawka CIT wynosi 12,5%, to polska spółka-matka spółki zarejestrowanej na Cyprze zapłaci dodatkowy CIT w wysokości 3,5%.
Ocena czy wystąpi obowiązek "globalnego" wyrównania podatku ma być dokonywana w oparciu o efektywną, a nie nominalną stawkę podatku. Efektywną stawkę CIT uzyskuje się przez odniesienie zapłaconego podatku do kwoty dochodu przed opodatkowaniem. W ten sposób posiadanie spółek zależnych w krajach, które nominalnie mają stawkę CIT wyższą niż 15%, dzięki licznym zwolnieniom i ulgom podatkowym może oznaczać konieczność wyrównania opodatkowania na poziomie spółki-matki w ramach globalnego CIT.
W badaniu efektywnych stawek podatku dochodowego w latach 2010-2014 na przykładzie polskich spółek indeksu WIG20 niektóre spółki notowały bardzo niskie, w tym ujemne efektywne stawki opodatkowania (np. PZU 5,98%, Eurocash 0,87% , Orange 0,51%, Cyfrowy Polsat -1,11%). Istotny udział w tak niskich efektywnych stawkach podatku mogły mieć zwolnione z CIT dywidendy ze spółek zależnych. Globalny CIT z pewnością zmieni struktury grup kapitałowych. Posiadanie części zagranicznych spółek zależnych będzie mniej opłacalne. Część spółek zależnych zostanie zlikwidowana na rzecz powrotu tych części biznesu do spółek-matek, a co za tym idzie zmniejszy się udział dywidend w dochodach spółek i efektywna stawka CIT polskich spółek wzrośnie.
Kogo obejmie globalny CIT?
5 lipca 2021 r. OECD opublikowała oświadczenie krajów uczestniczących we wspólnej inicjatywnie OECD i G20 'Inclusive Framework on BEPS'. 131 krajów zgodziło się m.in. w sprawie założeń globalnego CIT.
Mechanizm obejmie międzynarodowe korporacje osiągające 750 milionów euro przychodów. Ale poszczególnym krajom pozostawiono dowolność wdrożenia globalnego CIT również wobec korporacji nieosiągających tego progu.
Przewidziano wyłączenie dla spółek prowadzących operacyjną działalność w danym kraju, jeśli przychód wynosi co najmniej 5% sumy aktywów trwałych i wynagrodzeń.
Analogiczny mechanizm ma dotyczyć płatności objętych podatkiem u źródła (odsetek, należności licencyjnych). Kraj siedziby spółki wypłacającej odsetki będzie uprawniony do dodatkowego podatku u źródła, jeżeli w państwie spółki otrzymującej odsetki podatek byłby niższy niż z przedziału 7,5-9%.
Kraje uczestniczące w inicjatywie zakładają, że globalny CIT zostanie uchwalony do 2022 r., a obowiązywać zacznie od 2023 r.
Jak globalny CIT wpłynie na polskie ulgi podatkowe?
Firmy działające tylko na obszarze Polski nie odczują zmian. Globalny CIT dotyczy międzynarodowych grup kapitałowych. Lokalne firmy powinny bez przeszkód korzystać z ulg i zwolnień, w tym ulgi badawczo-rozwojowej, 5% CIT w ramach IP Box, a także 9% CIT dla małych firm.
Inna będzie sytuacja zagranicznych spółek lokujących kapitał w Polsce poprzez spółki zależne. Spółki-matki spółek korzystających ze zwolnień z CIT np. w ramach Polskiej Strefy Inwestycji będą musiały zapłacić wyrównawczy globalny CIT w państwie rezydencji spółki-matki, jeżeli efektywna stawka podatku spółki-córki będzie niższa niż 15%. To zniweluje efekt zachęty do lokowania inwestycji zagranicznych w Polsce.
Skoro takie same zasady będą dotyczyć wszystkich państw, globalny CIT powinien zniwelować międzynarodową konkurencję podatkową. Państwa będą musiały zadbać o inny, niż podatkowy, magnes inwestycji zagranicznych.
Magdalena Wojciechowska
Doradca podatkowy