Formy Opodatkowania -Jak Wybrać Najlepszą dla Swojej Działalności?

Wybór formy opodatkowania to jedna z najważniejszych decyzji, jaką musi podjąć każdy przedsiębiorca. Dostępne opcje obejmują:

• zasady ogólne (skala podatkowa),
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa.

Każda z tych form ma swoje założenia, wady i zalety, które warto wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji.

Karta podatkowa

Mimo, że karta podatkowa jest nadal funkcjonującą formą opodatkowania, to nie jest ona możliwa do wyboru dla przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę. Z karty podatkowej mogą korzystać wyłącznie osoby fizyczne, które wybrały tą formę opodatkowania przed 31 grudnia 2021 r. i nieprzerwalnie z niej korzystają. W przypadku rezygnacji z prawa do opodatkowania przychodów na karcie podatkowej lub jego utraty, przedsiębiorca nie będzie mógł ponownie korzystać z tej formy opodatkowania.

Zasady ogólne (skala podatkowa)

Zasady ogólne są wyjściową formą opodatkowania. Jeżeli podczas zakładania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie zaznaczy, że wybiera opodatkowanie podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to domyślnie jest wybrana skala podatkowa. Oznacza to, że nie ma konieczności składania specjalnego oświadczenia, jeśli ktoś chce być opodatkowany według tej metody

Na skali podatkowej opodatkowane są dochody, co oznacza, że możliwe jest odliczenie kosztów, które zmniejszają przychód.

Co istotne, na skali podatkowej można wspólnie rozliczać się z małżonkiem oraz korzystać z wszystkich ulg podatkowych.

Przy tej formie opodatkowania przysługuje kwota wolna od podatku, która obecnie wynosi 30 000 zł. Następnie dochód roczny od 30 000 zł do 120 000 zł jest opodatkowany według 12% stawki podatku, a dochód ponad 120 000 zł podlega opodatkowaniu 32% stawką podatku.

Ponadto na skali podatkowej mamy do czynienia z tzw. daniną solidarnościową, do której zapłacenia zobowiązane są osoby fizyczne w wysokości 4% od nadwyżki ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu. Przy czym warto zaznaczyć, że do zapłacenia daniny solidarnościowej zobowiązani są zarówno rezydencji, jak i nierezydenci podatkowi.

Jeżeli chodzi o składkę zdrowotną, to trzeba mieć na uwadze, że na skali podatkowej jest ona stosunkowo wysoka ? jest to aż 9% dochodu.

Dla kogo jest korzystna skala podatkowa?

Dla podmiotów, których dochody nie przekraczają 120 000 zł bądź chcą rozliczać się z małżonkiem lub korzystać z ulg podatkowych.

Podatek liniowy

Jest to forma opodatkowania, gdzie opodatkowany jest dochód według 19% stawki podatku. Tutaj, podobnie jak na zasadach ogólnych, można odliczyć koszty uzyskania przychodu.

Co istotne, istnieje pewne ograniczenie ? z tej formy opodatkowania nie można skorzystać, jeśli podatnik chce świadczyć usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w tym samym roku i w takim samym zakresie, w jakim świadczono dla niego usługi ze stosunku pracy (lub spółdzielczego stosunku pracy).

Aby być opodatkowanym według podatku liniowego należy złożyć oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania. Termin na złożenie oświadczenia to 20 dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym (najczęściej jest to 20 lutego), albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu tego roku.

Wybierając tę formę opodatkowania trzeba także pamiętać, że nie będzie można skorzystać z wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Zakres ulg i odliczeń również jest mniejszy niż na skali podatkowej.

Natomiast składka zdrowotna jest niższa niż na skali podatkowej ? wynosi on 4,9% dochodu.

Dla kogo korzystny jest podatek liniowy?

Dla podmiotów, których dochody znacznie przekraczają 120 000 zł w skali roku.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jest to stosunkowo najprostsza forma opodatkowania, ponieważ trzeba na niej prowadzić prostą ewidencję przychodu., a nie księgę przychodów i rozchodów tak jak na skali podatkowej i podatku liniowym. Wynika to z faktu, że na ryczałcie nie można odliczać kosztów ? zatem podatek płaci się od osiąganego przychodu.

 Podobnie jak w przypadku podatku liniowego, aby móc skorzystać z tej formy opodatkowania, również należy złożyć oświadczenie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym (najczęściej jest to 20 lutego), albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu tego roku.

Na ryczałcie jest stosunkowo najwięcej ograniczeń co do możliwości wyboru tej formy opodatkowania. Przykłady tych ograniczeń to:

• przychody w poprzedni roku podatkowym przekroczyły limit 2 000 000 euro obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego,
• świadczenie usług na rzecz byłego pracodawcy,
• osiąganie w całości przychodów z prowadzenia apteki,
• osiąganie w całości bądź części przychodów z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• osiąganie w całości bądź części przychodów z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym ? z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Stawka opodatkowania ryczałtem uzależniona jest od wykonywanej działalności. I tak na przykład stawka:

• 17% dla wolnych zawodów,
• 15% dla usług doradztwa związanego z zarządzaniem,
• 14% dla usług w zakresie opieki zdrowotnej,
• 12% dla usług związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego,
• 10% dla usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własnych rachunek,
• 8,5% do 100 000 zł i 12,5% ponad 100 zł dla przychodów osiągniętych w ramach umów najmu, podnajmu, poddzierżawy oraz umów o podobnym charakterze,
• 8,5% dla usług w zakresie edukacji,
• 5,5% dla przychodów z działalności wytwórczej,
• 3% dla działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%),
• 2% ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy.

Warto mieć również na uwadze, że na ryczałcie nie można rozliczać się z małżonkiem, ani korzystać z większości ulg podatkowych

Dużą zaletą tej formy opodatkowania jest stosunkowo niska składka zdrowotna obliczana kwotowo, a nie procentowo, jak w przypadku pozostałych form opodatkowania. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi odpowiednia stawka procentowa przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego. W 2024 r. miesięczne składki zdrowotne kształtują się w następujący sposób:

• do 60 000 zł przychodu w skali roku ? 419,46 zł,
• od 60 001 zł do 300 000 zł przychodu w skali roku ? 699,11 zł,
• powyżej 300 001 zł ? 1258,39 zł.

Przychód powinien być na bieżąco kontrolowany, a jeśli w danym miesiącu zostanie przekroczony określony próg, składkę zdrowotną należy opłacić w wyższej wysokości już za ten miesiąc.

Dla kogo korzystny jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?

Dla podmiotów, którzy mają stosunkowo wysokie przychody i niskie koszty uzyskania przychodów.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniej formy opodatkowania jest kluczowym elementem zarządzania finansami zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób fizycznych. Decyzja ta powinna uwzględniać specyfikę prowadzonej działalności, poziom osiąganych przychodów oraz ponoszonych kosztów. Dobrze dobrana forma opodatkowania pozwala na minimalizację obciążeń podatkowych i uproszczenie formalności, co przekłada się na większą efektywność finansową. Dlatego tak istotne jest, aby przed wyborem lub zmianą formy opodatkowania przeprowadzić dokładną analizę swojej sytuacji.